ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΝΗ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑ (ΑΛΤΙΝ: ΗΔΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΥΡΑ)

• Ημερομηνία: 10/4/2015

•  

  Αρκεί να τρέφει τα πάθη του έκαστος.
  Και προς τι χρησιμεύουσι οι άλλες λέξεις;
  Οι Έμποροι των Εθνών - Αλ. Παπαδιαμάντης    

  Κασέτα τηςΛούλαςΑναγνωστάκη και ο κύριος Μένης Κουμανταρέας, που αγαπούσε τόσο πολύ το θέατρο, έχει έρθει να δει την παράσταση μαζί με την ίδια τη συγγραφέα και τον Θανάση Νιάρχο. Είναι σίγουρα η πρώτη μου ουσιαστικά θεατρική εμφάνιση και μάλλον η πρώτη μου συνάντηση και με τους τρεις. Τρώμε στη Φαίδρα.

  «Μάνο, είσαι φιλήδονος;», με ρώτησε ο Μένης. «Τι να σας πω;» ψέλλισα. «Δεν ξέρω ακόμη». Χαμογέλασε. Είμαι είκοσι χρονών και δεν έχω ιδέα ούτε ποιος είμαι, ούτε που πάω. Απλώς περπατάω και μάλιστα στους δύσβατους δρόμους της λογοτεχνίας, παρέα με τον αγαπημένο συγγραφέα του πατέρα μου, ο οποίος έφερνε από τα χρόνια της νεότητάς του στο σπίτι τα πρώτα του βιβλία: Ο Ωραίος Λοχαγός, Βιοτεχνία Υαλικών, Το Αρμένισμα, και που χρόνια αργότερα - μετά από δική μου μεσολάβηση - θα τον υπερασπιζόταν ως δικηγόρος του. Για την ώρα όμως είμαστε στο 2003 και συζητάμε για την παράσταση του Αρμένη και για τον αγαπημένο επιστήθιο φίλο του Μένη, τον Λευτέρη Βογιατζή, που ετοιμάζεται να ανεβάσει το τελευταίο έργο της Αναγνωστάκη Σε σας που με Ακούτε στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Μιλάει, όπως πάντα για τον Λευτέρη, με θαυμασμό. Όλα αυτά σ’ ένα μαγαζί, κάπου στην Κυψέλη που νομίζω πως δεν υπάρχει πια..

  Τα χρόνια πέρασαν. Εγώ μπήκα στο Ναυτικό. Αλήθεια λένε ότι το ναυτάκι το‘γραψε ο Χατζιδάκις για τον Μένη και συναντηθήκαμε ξανά στην Κυψέλη, στην αγαπημένη του Μαίρη, όπου τρώει με τους φίλους του Θανάση Νιάρχο και τον σπουδαίο ποιητή Γιάννη Κοντό (το τελευταίο κείμενό του Κοντού μάλιστα είναι για τον Μένη - Αυγή, 14/12/14). Είναι οι μέρες της εξαφάνισης του μικρού Άλεξ από τη Βέροια κι είμαστε όλοι μουδιασμένοι. Του μιλάω με πάθος – αυτό το συναίσθημα είχα κιόλας αρχίσει να το γνωρίζω -και του λέω ότι κάτι πρέπει να γίνει στο θέατρο για τους μετανάστες. Του λέω ότι σκέφτομαι να κάνω μια παράσταση μόλις τελειώσει η θητεία μου και αν ήθελε να γράψει ένα μονόλογο για το Θέατρο. «Μα εγώ δε γράφω θέατρο» μου είπε. «Ναι, αλλά δεν αγαπάτε τους μετανάστες, κύριε Μένη;» - «Άσε με να το σκεφτώ Μανάκο». Μήνες μετά μου τηλεφωνεί, ότι είναι στο Ξυλόκαστρο με τη σύζυγό του τη Λιλί και αν ήθελα να τους επισκεφτώ, γιατί μου είχε μια έκπληξη. Μπαίνω κι εγώ στην εθνική οδό Αθηνών – Πατρών, με κίνδυνο της ζωής μου που λένε και φτάνω στο Ξενοδοχείο Αρίων. Είναι λίγο σαν τα ξενοδοχεία, που παραθερίζει ο Κωνσταντάρας στις ταινίες του ’70 - «Εδώ ηρεμώ». Κολυμπήσαμε με τη Λιλί και φάγαμε με τις ανιψιές της Αντιγόνη και Αλεξάνδρα. Πόσο τις αγαπούσε και τις τρεις ! «Και τώρα η έκπληξη» είπε ο Μένης. Φέρνει έναν κίτρινο φάκελο, όταν τον είδα σκέφτηκα συνειρμικά τον Καραγάτση, - για μένα ο Μένης, όπως και για τους περισσότερους ήταν άλλωστε μια συνέχειά του – βγάζει ένα χειρόγραφο γραφομηχανής σαν Olivetti και αρχίζει να διαβάζει:

  Aλτίν: Ποιός είναι ; α εσύ είσαι μάνα ; όχι δεν πήγα δουλειά, γιατί; είμαι άρρωστος, ά-ρρωστος.. Οι αριστερές του ευαισθησίες είχαν νικήσει τις «μεγαλοαστικές ελιτίστικες επιφυλάξεις» του ! Είχε κάτσει και είχε γράψει έναν υπέροχο τολμηρό μονόλογο, που θα παρουσιάζαμε λίγους μήνες μετά, στις 12 Φεβρουαρίου 2007 σε κοινή παράσταση με μονολόγους των Μάρω Δούκα και Μάνου Ελευθερίου, οι οποίοιμετά την κατάφαση του Κουμανταρέα, δέχτηκαν η πρώτη να παραχωρήσει το μονόλογό της Σας αρέσει ο Μπραμς ; με τη σύμφωνη γνώμη της Κάτιας Γέρου, που τον είχε ερμηνεύσει και ο δεύτερος να γράψει με τη σειρά του την ιστορία του Πολωνού μετανάστη Μάρεκ. Μαζί με την παιδική μου φίλη Λουκία Μιχαλοπούλου και τον συμμαθητή μου από τη δραματική σχολή του Γ. Αρμένη Πέτρο Σπυρόπουλο, προσεγγίσαμε τον Γιώργο Μιχαηλίδη. Έτσι, η παράσταση των τριών μονόπρακτων με τον γενικό τίτλο Μπλε Μελαγχολία έκανε πρεμιέρα στο «Ανοιχτό Θέατρο». Σαν πολλά να μην υπάρχουν πια στη θεατρική Αθήνα..

  Ο Μένης έμεινε ευχαριστημένος, όχι μόνο γιατί οι κριτικοί και οι θεατές αγκάλιασαν την παράσταση, αλλά και γιατί έκανε κάτι για τους φίλους του. Μου το’ πε και η Χλόη στην κηδεία, η αγαπημένη του φίλη ψυχίατρος, όταν της έσφιξα το χέρι για τον τρόπο που μίλησε για τον «ερωτικό» Μένη μέσα στην Εκκλησία, πως ο Μένης πήρε μεγάλη χαρά με αυτήν την παράσταση. Πάντως τότε για να με ευχαριστήσει με καλεί στο σπίτι του φίλου του και συναδέλφου μου Μάνου Σταλάκη, ο οποίος παίζει θαυμάσια στο πιάνο κλασσική μουσική, που τόσο αγαπούσε ο Μένης και συνοδεία του διαβάζει αποσπάσματα του ανέκδοτου ακόμα βιβλίου του Tο Show είναι των Ελλήνων.

  6 Δεκεμβρίου 2014. Είχα κοιμηθεί με το Κομπιούτερ ανοιχτό, όταν ξαφνικά ξύπνησα και διάβασα την κοινοποίηση του δημοσιογράφου Βασίλη Μπουζιώτη: «Πες μου ότι είναι ψέμα». Μα δεν ήτανε. Ο Μένης είχε γίνει ο ίδιος το έργο του. Ψάχνω το dvd της παράστασης. Η υπόθεση: ένας μετανάστης πιτσιρικάς έχοντας αφήσει για πάντα ένα κομμάτι πίσω στην πατρίδα του, δε διστάζει να χρησιμοποιήσει κάθε τρόπο για να βγάλει λεφτά. Η σχέση του με τον μεγαλύτερό του Αρίστο τον βοηθάει να βρει χρήματα, ώστε να επιστρέψει στην πατρίδα του και να επισκεφτεί την άρρωστη γιαγιά του...

     «Κύριε Μένη», σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις σαν τις δικές σου, τις πολύ υψηλές και σπάνιες στην τέχνη, δεν ξέρεις αν η τέχνη ακολουθεί τη ζωή ή η ζωή την τέχνη. Απορείς. Απλώς. Όπως απορούσες και εσύ, με παιδική αφέλεια, όταν σου μιλούσαν με θαυμασμό για τα σενάρια σου στις ταινίες του Παντελή Βούλγαρη Το Προξενιό της Άννας και η Φανέλα με το 9 ή για πράγματα, που εξακολουθούσαν ακόμη να σε εντυπωσιάζουν παρά τα ογδόντα σου χρόνια με εκείνο το χαρακτηριστικά σου αμίμητο: «Α, ναι, ε;» κρατώντας τα λεπτά όσο και η ευγένειά σου τσιγάρα σου.

  Το τελευταίο «αυτοβιογραφικό» του βιβλίο δε το διάβασα. Το απέφυγα. Ίσως επειδή παγιώνει μέσα μου την απώλεια. Ακούγοντας όμως τη Χλόη στην Εκκλησία κατάλαβα τι εννοούσε ο Μένης με ‘κείνη την πρώτη του ερώτηση. Μεγάλος και «Ερωτικός», καθώς ήταν, θεωρούσε την ηδονήκαι το πάθος απαραίτητα καύσιμα για τη μεγάλη δημιουργία.